CENTAR ZA PRAĆENJE SUŠE I SUVIŠNIH UNUTRAŠNJIH VODA
Ekstremni vremenski uslovi, intenzivirani od strane klimatskih promena, mogu, i sve češće dovode do manifestacije hidroloških hazarda (nepogoda). Među njima, suša i suvišne unutrašnje vode imaju najveći prostorni obuhvat, kao i najveći obim negativnih uticaja na agro-ekonomski potencijal kao i na održivi razvoj u regionu. Uprkos ranijim pokušajima da se izvrši procena i mitigacija rizika povezanih sa ovim vidom prirodnih hazarda, ona još uvek nije dostigla odgovarajući nivo kada je reč o elementima koji bi se koristili u operativne svrhe. Centar za primarni cilj ima razoj inovativnih i usklađenih rešenja monitoringa i operativnih planova upravljanja vodama kako bi omogućilo izdavanje ranih upozorenja, kao i korišćenje rezultata za aktivno delovanje i operativne svrhe. Takođe, Centar je odgovoran za buduća istraživanja i razvoj, implementaciju novih tehnika monitoringa i upravljanja vodama za potrebe poljoprivrede, komunikaciju i povezivanje. Rad Centra u mnogome doprinosi razvoju prekograničnog sistema za upravljanje vodama i prevencije rizika, kao i podizanju ekološkog kvaliteta voda, smanjenju efekata suše i suvišnih unutrašnjih voda. Pored toga, rezultati rada Centra su od izuzetnog značaja kada je reč o održivom razvoju i prilagođavanju različitih sektora, kao i celog regiona klimatskim varijacijama.
Najvažniji istraživački centri i institucije za upravljanje vodama u regionu zajednički učestvuju u radu ovog Centra, što osigurava uspešno ostvarivanje zadatih ciljeva kao i realizaciju naučnih, operativnih i komunikacionih zadataka.
Glavni cilj Centra je unapređenje sistema upravljanja vodama, prevencija rizika i promovisanje prilagođavanja i ublažavanja negativnih efekata klimatskih promena. Današnje nove tehnologije pružaju mogućnosti za unapređenje poljoprivredne proizvodnje, što je ključno za održavanje ekonomskog potencijala u celom regionu.
U Centru se mogu identifikovati različite ciljne grupe, budući da rezultati imaju multisektorski karakter. Glavnu ciljnu grupu predstavljaju svi javni organi, kompanije i organizacije koje se odnose na upravljanje vodama, teritorijalno planiranje i upravljanje životnom sredinom u regionu, jer se rezultati rada Centra mogu direktno primeniti u okviru njihovih aktivnosti. Vrlo važna ciljna grupa su lokalni akteri, prvenstveno vlasnici poljoprivrednog zemljišta, koji se istovremeno suočavaju s problemom poplava od unutrašnjih voda i nestašice vode, odnosno sušom. Rad Centra takođe ima za cilj da dopre do javnosti i angažuje značajne kapacitete u cilju podizanja svesti među ljudima vezano za klimatske promene i uticaje na životnu sredinu.
Sve aktivnosti u okviru Centra su u skladu sa nacionalnim i međunarodnim politikama (Okvirna direktiva o vodama – 2000/60/EC; Strategija EU za Dunavski region – EUSDR, i Nacrt za očuvanje evropskih vodnih resursa – Blueprint to safeguard Europe’s water resources) koje pozivaju na zajedničke akcije u cilju pametnog i efikasnog upravljanja vodnim resursima. U međuvremenu, nova Strategija EU o prilagođavanju na klimatske promene (new EU Strategy on adaptation to climate change) zajedno sa Planom upravljanja slivom reke Dunav – DRBMP, Update 2021, ICPDR, naglašavaju važnost ekonomske i socijalne rezilijentnosti, koja se u velikoj meri bazira na unapređenju monitoringa resursa i razvoj instrumenata ranog upozoravanja.
Centar je otvoren za sve vidove saradnje i njegovi istaživači se raduju budućim aktivnostima
Centar za praćenje suše i suvišnih unutrašnjih voda proizilazi iz rada na projektu „Interreg IPA HUSRB/1602/11/0057 Improvement of drought and excess water monitoring for supporting water management and mitigation of risks related to extreme weather conditions – WATERatRISK čiji je rukovodilac ispred Poljoprivrednog Fakulteta prof. dr Atila Bezdan. Kao jedan od najznačajnijih rezultata WATERatRISK projekta ujedno i Centara za praćenje suše i suvišnih unutrašnjih voda je pristup mоnitоringu polјoprivredne sušе na području Vојvоdine baziran sa Standardizovanom Indeksu Padavina i Evapotranspiracije i indeks AD-SPEIcrop (Agricultural Drought – SPEIcrop) razvijen od strane dr Jovane Bezdan. Definisani pristup i dobijeni indeks predstavlju značajan rezultat u praćenju poljoprivredne suše na području Vojvodine.
Centar je otvoren za sve vidove saradnje i njegovi istaživači se raduju budućim aktivnostima.
Rukovodilac centra prof. dr Atila Bezdan
